2.1 Perluasan Kuasa
Asing
Soalan 117: Huraikan faktor yang membawa
kepada imperialisme Barat di negara-negara Asia Tenggara?
Pendahuluan
§ Abad ke – 19
merupakan zaman imperialisme Barat.
Revolusi Perindustrian yang bermula di Britain telah memengaruhi kuasa-kuasa Barat mencari tanah
jajahan di Asia Tenggara bagi mendapatkan bahan mentah dan pasaran.
§ Faktor
ekonomi memang penting dalam
mempengaruhi kuasa-kuasa barat campur tangan di Asia Tenggara tetapi
faktor-faktor lain juga penting.
Isi-isi
Penting:
Faktor
Ekonomi
§ Revolusi
Perindustrian di Eropah pada abad ke 19 telah menyebabkan kepesatan sektor
perkilangan. Ini menyebabkan peningkatan permintaan kepada bahan mentah. Produk
dan hasil perkilangan telah menyebabkan pasaran yang lebih besar diperlukan
bagi memasarkan barangan tersebut.
§ Asia
Tenggara dijadikan sebagai pembekal sumber bahan mentah kepada keperluan
ekonomi Eropah dan tempat pasaran kepada hasil-hasil perkilangan mereka. Asia
Tenggara mampu memberikan kekayaan
kepada mereka kerena kawasan ini kaya dengan bahan-bahan mentah seperti bijih
timah, getah asli, kayu jati, rempah ratus, teh, gula dan sebagainya. Sebagai
contoh: British berminat dengan Myanmar kerana perdagangan kayu jatinya.
§ Vietnam
dijadikan sebagai pasaran barangan Perancis serta mendapatkan bahan-bahan
mentah dari Timur untuk kegunaan
industrinya di Perancis. Di Filipina, kemajuan dalam perusahaan mengilang tebu
serta terciptanya mesin memproses tebu telah membawa kepada perkembangan pesat
industri perladangan tebu. Ini telah secara tidak langsung membawa kepada
campur tangan Sepanyol di Filipina untuk mendapatkan tebu.
Faktor Politik
§ Masyarakat
Barat sering beranggapan mereka mempunyai martabat yang lebih tinggi dan baik
berbanding dengan bangsa lain. Keunggulan martabat ini dibuktikan dengan jumlah
tanah jajahan yang dimiliki oleh mereka. Semakin banyak tanah-tanah jajahan,
semakin tinggi martabat mereka di kalangan kuasa-kuasa lain. Keadaan ini telah
menyebabkan Barat ingin membentuk empayar yang besar dan muncul sebagai kuasa
dunia.
§ Kebimbangan
kuasa-kuasa Barat terhadap musuh mereka dalam persaingan untuk mendapatkan
tanah jajahan antara kuasa-kuasa Barat besar seperti Britain, Sepanyol,
Belanda, Jerman, Perancis dan Amerika Syarikat. Dasar British yang bercampur
tangan di Tanah Melayu dengan alasan bimbang kuasa-kuasa asing lain terlebih
dahulu menguasai Tanah melayu tersebut. Kebimbangan kuasa Perancis di Myanmar
telah juga mendorong British menjalankan dasar imperialisme secara agresif
ke atas
Myanmar.
Faktor Kebudayaan dan
Peradaban
§ Kuasa-kuasa
Barat menganggap kebudayaan dan peradaban orang Barat lebih tinggi berbanding
bangsa-bangsa lain. Inilah yang disebut oleh orang British sebagai “white man’s
burden”.
§ Campur
tangan Barat juga bertujuan menyebarkan agama Kristian di kalangan penduduk
pribumi di Asia Tenggara.
Perkembangan Sistem
pengangkutan dan perhubungan
§ Perkembangan
sistem pengangkutan dan perhubungan menambahkan lagi minat kuasa-kuasa Barat
terhadap dasar imperialisme di Asia Tenggara. Perkembangan sistem perhubungan
laut seperti terciptanya kapal berkuasa wap – perjalanan laut menjadi lebih
cepat, selamat, dapat membawa muatan lebih dan kos pengangkutan jadi lebih
rendah. Pembukaan Terusan Suez 1869 telah meningkatkan lagi dasar imperialisme
terhadap Asia Tenggara. Terusan ini
memendekkan masa perjalanan, urusan perdagangan dan kos dapat dijimatkan.
§ Ciptaan
telegraf mempercepat urusan perniagaan
pedagang Eropah dan ejen-ejennya di kawasan Asia Tenggara.
Kesimpulan
§ Kesan
perkembangan pesat Revolusi Perindustrian dan kepentingan ekonomi telah
mendorong campur tangan Barat di Asia Tenggara.
§ Namun,
kepentingan politik, kemajuan dalam bidang pengangkutan dan perhubungan juga
penting.
Soalan 118: Bincangkan faktor-faktor dan cara
perluasan kuasa asing di Indonesia pada abad ke-19
Pendahuluan
§ Perluasan
kuasa merupakan aktiviti memperluaskan autoriti sesebuah negara menerusi
perolehan tanah jajahan bagi menguasai politik dan ekonomi ke atas negara lain.
§ Menurut
George Nadel dan Perry Curtis, imperialisme ialah proses perkembangan kuasa
melalui campur tangan secara langsung atau tidak langsung terhadap politik dan
ekonomi sesebuah kerajaan, bangsa atau masyarakat ke atas bangsa dan masyarakat
yang lain.
Isi-isi Penting:
Faktor ekonomi
§ Keperluan
untuk memperoleh barang dagangan seperti rempah-ratus dan teh telah mendorong
Belanda menjalankan dasar peluasan tanah jajahan di Timur. Perkembangan
Revolusi Industri di Eropah pada tahun 1800 terutama di Belanda menyebabkan
keperluan terhadap bahan mentah yang banyak, murah, dan berterusan bagi
keperluan kilang mereka di Eropah.
§ Perkembangan
industri juga mewujudkan persaingan antara negara-negara Eropah yang lain.
Faktor perkembangan
teknologi perindustrian
§ Bijih Timah. Merupakan eksport utama Indonesia
terutama di Pulau Bangka, Pulau Belitung, dan Palembang. Permintaan tinggi
terhadap bijih timah di Eropah didorong oleh perkembangan industri mengetin. Disebabkan pengeluaran bijih timah di
Eropah yang tidak dapat memenuhi permintaan, keadaan ini telah memaksa mereka
beralih ke Asia Tenggara yang kaya dengan bijih timah.
§ Petroleum. Penciptaan kereta
bermotor, mesin berjentera, dan kapal terbang yang memerlukan petroleum sebagai
bahan api telah menyebabkan permintaan terhadap petroleum melambung tinggi.
Indonesia menjadi pilihan Belanda kerana,
Kaya dengan pelbagai jenis galian seperti bijih timah, bijih besi, emas,
dan petroleum, Iklim yang sesuai dan tanah yang subur sesuai untuk pelbagai
tanaman komersial seperti getah, kelapa sawit, padi, dan tebu danKaya dengan
pelbagai hasil hutan seperti rotan, kayu jati, dan damar.
Faktor Politik
§ Dasar
peluasan kuasa dijalankan oleh kuasa-kuasa Barat untuk menjamin keselamatan
nasional dan kekuatan ketenteraan bagi melindungi kepentingan tanah jajahan
mereka.
§ Belanda
memperluaskan kuasanya di Indonesia kerana bimbang pengaruh British di Tanah
Melayu akan mengancam kepentingannya.
Kemajuan dalam sistem
perhubungan dan pengangkutan
§ Telah
meningkatkan minat kuasa Barat untuk menjalankan dasar peluasan kuasa ke atas
negeri lain.
§ Kemajuan
dalm perhubungan laut berlaku setelah terciptanya kapal berkuasa wap.
Penciptaan sistem pengangkutan ini telah mendorong dan mempercepatkan dasar
peluasan kuasa Barat di Asia Tenggara.
Cara Peluasan Kuasa Belanda di Indonesia
Peluasan kuasa semasa
Marshal Daendals di Pulau Jawa (1808-1811)
§ Marshal
Daendals ditugaskan untuk menyusun semula pentadbiran Belanda di Pulau Jawa,
mengadakan pembaharuan serta mengukuhkan. Dasar pentadbiran: Pentadbiran
Belanda berpusat di Betawi, Pulau Jawa dibahagikan kepada 5 bahagian dan 38
buah daerah dan Pembesar tempatan dilantik sebagai wakil raja yang dibayar gaji
sebagai pegawai Belanda dan berpangkat tentera.
§ Dasar
ketenteraan. Pertahanan di Pulau Jawa diperkukuhkan melalui penubuhan angkatan tentera
laut di Selat Sunda, Timur Surabaya, dan Pulau Madura. Jalanraya diperbaik dan
dibina bagi memudahkan operasi ketenteraan. Kilang senjata dan peluru juga
dibina di Surabaya dan Semarang.
§ Campur
tangan dalam hal ehwal politik tempatan:
Belanda menyerang dan memusnahkan kota Bantam kerana keenggganan sultan Bantam
menghantar buruh ke Betawi, Sultan Bantam dibuang ke Pulau Ambon manakala
menterinya dibunuh dan Tindakan Sultan Amangkubuwono II, iaitu Sultan
Jogjakarta yang bersekutu dengan British bagi memperkukuhkan tenteranya turtu
menimbulkan kebimbangan Belanda
.
Peluasan Kuasa Belanda
semasa De Bus de Gisignes (1825-1830)
§ Perang Jawa
(1825-1830) berlaku akibat perasaan tidak puas hati Diponegoro. Putera kerajaan
jogjakarta terhadap dasar pentadbiran Baron Van Der Capellan di Pulau Jawa.
§ Akibat
daripada peperangan tersebut, Belanda berjaya menguasai Banjumas, Bangelan,
Madiun dan Kendiri yang sebelum ini dikuasai oleh sultan Jogjakarta.
Melalui Campur Tangan
dalam Hal Ehwal Tempatan dan Perjanjian
§ Perkembangan
kegiatan perlombongan arang batu di Banjarmasin dan timur Pulau Kutai
menyebabkan berlakunya perang antara Belanda dan Sultan Banjarmasin antara
tahun 1859-1863. Pemerintahan Bugis di Sulawesi juga sering berlaku huru-hara
akibat perang menentang Boni pada tahun 1858 dan 1859 yang membawa kepada
campur tangan Belanda.
§ Pada tahun
1858, pemerintah Deli, Serdang, Langkat dan Assahan telah membuat perjanjian
dengan Belanda.
Melalui Penaklukan
§ Pada tahun
1856, Belanda menakluk jajahan Lampung, jajahan Batak (1857), dan Bangkahulu
(1868). Belanda menguasai Acheh melalui serangan yang dilancarkan pada tahun
1873-1899. Belanda berjaya menamatkan tentangan
daripada pembesar tempatan dan menguasai Acheh sepenuhnya.
§ Pada tahun
1894, Belanda menguasai Lombok.
Penutup
§ Faktor
perluasan kuasa asing di Belanda terdiri daripada faktor ekonomi, faktor
perkembangan teknologi perindustrian, faktor politik dan kemajuan dalam sistem
perhubungan dan pengankutan.
§ Cara yang
digunakan untuk memperluaskan kuasa ialah semasa Marshal Daendals ditugaskan
unutk menyusun pentadbiran di Pulau Jawa dan juga melalui campur tangan dalam
hal ehwal tempatan dan perjanjian.
Soalan 119: Bincangkan faktor-faktor dan cara
perluasan kuasa asing di Myanmar pada abad ke-19
Pendahuluan
§ British
meluaskan kuasanya terhadap myanmar peringkat demi peringkat bermula dengan
perang inggeris-myanmar I (1824-1826), perang-inggeris-myanmar II (1852-1853)
dan perang inggeris-myanmar III (1885).
Isi-isi penting
Faktor-faktor Peluasan kuasa asing
Masalah sempadan arakan
§ Raja
bodawpaya menakluki arakan pada tahun 1784, menyebabkan myanmar mempunyai
sempadan yang sama dengan british di wilayah chittagong
§ Pada 1811,
masalah sempadan arakan menjadi rumit apabila seorang pemimpin pemberontakan
arakan iaitu chin byan menyerang arakan dari pangkalannya di chittagong dan
menawan mrohaung
Ancaman perancis
§ Sewaktu
british berperang dengan perancis di india pada tahun 1782, perancis telah
mengambil kesempatan menghantar wakilnya, laksamana de suffren dan charles
castleneau de bussy ke india selatan bertujuan untuk menegakkan semula
kekuasaannya di india
§ Usaha
british ini sangat membimbangkan british. Perancis merancang mempergunakan
myanmar sebagai tapak untuk menyerang british di india memandangkan kedudukan
myanmar berhampiran denga india
Penentangan kebudayaan
§ Hubungan
antara british dengan myanmar menjadi renggang kerana perbezaan kebudayaan
§ Rakyat
myanmar menganggap kebudayaan mereka tinggi dan hanya menjalin hubungan
diplomatik dengan raja england
Cara perluasan
Perang inggeris-myanmar I
§ Dasar
perluasan kuasa myanmar di bawah raja bodawpaya
§ Masalah
pelarian arakan di chittagong
§ Kepentingan
perdagangan british di myanmar
§ Dasar
perluasan kuasa raja bagyidaw dan jeneral maha bandula
§ Perang
inggeris-myanmar meletus pada tahun 1824
dan tamatkan dengan perjamjian yandabo. Myanmar kehilangan arakan dan
tanasserim
Perang inggeris burma II
§ Putusnya
hubungan diplomatik antara myanmar dengan british
§ Raja
tharrawaddy enggan mengiktiraf syarat-syarat perjanjian yandabo
§ Tuduhan
keatas kapten sheppard dan lewis melakukan pembunuhan dan penipuan
§ Pergolakan
politik mengancam kepentingan perdagangan british di myanmar
§ Gabenor
pego, maung menganiayai rakyat di rangoon
Perang inggeris-burma III
§ Dasar luar
raja mindon min yang berhubung dengan perancis dan itali. British bimbang
perdagangan mereka tergugat
§ Masalah
hubungan diplomatik. Raja mandon min berasa terhina kerana tidak boleh
berhubung terus dengan london. Beliau hanya boleh mengadakan hubungan
diplomatik dengan wizurai india sahaja
§ Kerajaan
british menggalakkan imperialisme ke atas myanmar.
Penutup
§ Keinginan
untuk mendapat konsesi perdagangan dan sumber Kayu jati selain mencari jalan ke
bhamo untuk perdangangan china mendorong perluasan kuasa british. Istana mynmar
bersikap konservatif dan sangat berpengang kepada adat tradisi menanggalkan
kasut apabila menghadap raja. British tidak senang dengan adat tersebut
§ Mynmar
mengalami perubahan politik, sosial, dan ekonomi akibat perluasan kuasa
british.
Soalan 120: Bincangkan
Peristiwa-Peristiwa (faktor-faktor) Yang Telah Mencetuskan Perang Ing-Myanmar I
Pada 1824-1826
Pengenalan
§ Perang Inggeris-Myanmar pada
tahun 1824 merupakan peristiwa penting dalam sejarah moden Myanmar. Ia tidak
sahaja merupakan peperangan yang pertama dengan kuasa asing (Barat) tetapi ia
juga disifatkan sebagai titik peralihan bagi negeri Myanmar. Kekalahan Myanmar
dalam peperangan itu memberi satu pengajaran bahawa negeri itu tidak boleh
merasa bongkak dan mereka merasa dirinya lebih kuat dari negeri lain.
§ Negeri Myanmar juga harus sedar
bahawa negara-negara Barat mempunyai kelebihan dalam peperangan moden. Selain
itu, negeri Myanmar terpaksa menamatkan dasar “tutup pintu” (isolasi) yang
telah dijalankan begitu lama. Terdapat pelbagai peristiwa penting yang
telah mencetuskan peperangan antara dua
negara ini.
Isi-isi Penting:
1. Dasar
meluaskan wilayah
§ Pada pertengahan kurun ke-18,
Alaungpaya telah menakluki Pegu, lalu mendirikan dinasti Konbaung pada tahun
1752. Dengan pembentukan dinasti baru ini bermakna Alaungpaya telah berjaya
menyatukan semula Myanmar. Pengganti-pengganti
Alaungpaya kemudiannya telah meluaskan lagi wilayah mereka hingga membawa
kepada sempadan Timur India. Pada tahun 1784, Raja Bodawpaya (1782-1819) iaitu
anak Alaungpaya yang terakhir memerintah, berjaya menakluki Arakan sebuah
kerajaan yang bebas. Raja Arakan bernama
Thamada terpaksa melarikan diri tetapi telah ditangkap pada Februari 1785 lalu
dibawa ke Myanmar. Selepas menakluki
Arakan, tentera Myanmar melancarkan serangan ke atas Siam tetapi gagal. Tentera
Myanmar hanya berjaya menawan Chiengmai dan itu pun dapat diusir oleh Siam.
§ Dengan penaklukan Arakan telah
membimbangkan Inggeris kerana sempadan Myanmar telah mara ke Benggala. Selain
itu, Raja Bodawpaya juga bercita-cita hendak menakluki China dan India terutama
di kawasan Manipur dan Assam.
2.
Masalah orang pelarian Arakan
§ Pada tahun 1874, Raja Bodawpaya
bertindak menjalankan dasar perluasan kuasa dengan cara menyerang dan menakluki
Arakan yang bersempadan dengan wilayah Chittagong yang berada di bawah
penguasaan British di India. Ini menyebabkan sempadan Arakan-Chittagong menjadi
tidak stabil kerana orang-orang pelarian Arakan telah bertindak memasuki
wilayah Chittagong dan menjadikannyapusat pergerakan tentera mereka untuk
menentang pemerintahan Raja Bodawpaya
§ Pelarian Arakan bertindak
melancarkan pemberontakan tetapi Berjaya dihapuskan oleh Bodawpaya. Akibatnya
pelarian Arakan melarikan diri ke Chittagong
3. Pemberontakan oleh Chin Byan
§ Pelarian Arakan di bawah pimpinan
Ngo Than Deed an Chin Byan telah melakukan pemberontakan di Arakan dan
Tanesserim pada tahun 1794 dan 1811 bagi menentang pemerintahan Bodawpaya yang
zalim.
§ Tindakan Chin Byan mendirikan
sebuah pangkalan tebtera di Chittagong telah dibantah oleh Raja Bodawpaya dan
menuduh British member bantuan kepada Vhin Byan untuk menyerang Myanmar. Usaha
British untuk meyakinkan Myanmar bahawa British tidak member bantuan telah
gagal
4.
Keengganan Myanmar mengadakan hubungan diplomatik
§ Antara tahun 1795-1811 pihak
British telah menghantar beberapa utusan ke Myanmar seperti Michael Symes dan
John Canning untuk menyelesaikan masalah sempadan Arakan, Chittagong, perluasan
kuasa Perancis dan perdagangan. Kesemua utusan ini gagal disebabkan oleh
keangkuhan tentera Myanmar dan syak wasangka kedua-dua pihak
§ Residen-Residen British yang
dihantar ke Rangoon iaitu Sir Hiram Cox dan John Canning terpaksa pulang ke
India akibat layanan buruk yang diberikan istana Myanmar. Myanmar juga enggan
menjalinkan hubungan langsung dengan Gabenor Jeneral British di India yang
dianggap tidak setaraf dengan Raja Myanmar. Akibatnya hubungan diplomatic
antara Myanmar dan British terputus
5.
Campur tangan Myanmar di Assam
§ Pada tahun 1819 Raja Bagyidaw
iaitu cucu Bodawpaya telah menaiki
takhta. Baginda bertindak menjalankan dasar perluasan kuasa ke atas negara
India akibat pengaruh Jeneralnya iaitu Jeneral Maha Bandula. Pada tahun 1820,
beliau menyerang wilayah Assam manakala pada 1821 telah menyerang Chachar. Raja
Manipur telah melarikan diri dan mendapat perlindungan di wiayah Chachar. Raja
Chacahr meminta bantuan daripada British. British telah bertindk
mengisytiharkan Cahchar sebagai wilayah naungannya. Ini menimbulkan kemarahan
Raja Bagyidaw dan beliau telah menyerang dan menakluki Pulau Shapuri pada tahun
1823. Pada tahun 1824 Raja Bagyidaw telah menyerang dan menakluki Chachar dan
bersedia menyerang Chittagong
§ Gabenaor Jeneral British di India
iaitu Lord Amherst bertindak mengisytiharkan perang ke atas Myanmar pada 5 Mac
1824. Perang tamat pada 27 Feb 1826 dengan termetrainya Perjanjian Yandabo antara kedua pihak
Kesimpulan
§ Keenganan Myanmar untuk
menjalinkan hubungan dengan Inggeris telah membawa kepada meletusnya Perang
Inggeris Myanmar pada tahun 1824. Perjanjian
Yandabo yang ditandatangani pada 24 Feb 1826 bagi menamatkan perang ternyata
memihak kepada Inggeris. Perjanjian ini dianggap menjatuhkan maruah orang
Myanmar kerana terpaksa menerima konsep persamaan taraf.
§ Melalui perjanjian
ini juga, Inggeris telah berjaya mengambil alih wilayah Myanmar Hilir yang kaya
dengan hasil beras iaitu Tenassenim dan Arakan. Perjanjian ini telah
mencetuskan sentimen anti-Inggeris dalam kalangan masyarakat Myanmar malah
telah melahirkan kesedaran nasionalisme di negara itu.
Assalammualaikum cikgu..
BalasPadamBlog yang ditulis amat membantu saya dalam membuat assignment yang diberikan oleh tutor. Jika tidak keberatan saya ingin meminta tunjuk ajar cikgu dan menyanyakan beberapa soalan berkaitan sejarah..
my email address: dianyan24@gmail.com
Thanks a lot
sangat baik bosku . buli tahan bah kau ni
BalasPadamSangat membantu...
BalasPadamBanyak membantu😊
BalasPadamFakta dan maklumat yang bagus untuk semua ..
BalasPadamFakta dan maklumat yang bagus untuk semua ..
BalasPadamTerima kasih
BalasPadamSalam,cg boleh kongsi soalan target stpm sej sem 3 tahun nih.. Harap boleh membantu cg..terima kasih
BalasPadamEmail - asshifaqautsar@gmail.com
Terbaik cikgu
BalasPadam